De dood is niet romantisch

De dood is niet romantisch.
Zij stinkt, reutelt en rochelt. Ze is lelijk en afschrikwekkend.
Maar toch... maar toch... 
De dood legt alle maskers af. 
Pijnlijk tot 't kale bot laat ze alles zien wat anders, door de waan van alledag en sociale aangepastheid, onzichtbaar en soms stiekem weggemoffeld kan blijven. 

Afgelopen weken mocht ik vele uren aan het sterfbed van mijn oom zitten. In het hospice. De eens blozende wangen nu bleek en uitgehold. De sierlijke handen nu klauwend in het laken. De twinkelende ogen nu vermoeid gesloten, steeds grauwer onder een diepliggende waas. 
 

En toch... en toch... 

De ruimte binnentreden van een stervend mens is heel speciaal... een omgekeerde kraamkamer... een omgekeerd geboorte proces. Een heilige ruimte waarin je zo intiem dichtbij komt. Waarin het alleen nog maar om de essentie gaat. Er gewoon te zijn. Zonder veel te doen. In aandacht aanwezig zijn.

En eerlijk is eerlijk. Ik vond dat ook heel fijn... even te ontsnappen aan mijn drukke bestaan en daar alléén te zitten en af te stemmen.

Steeds aftastend waar hij behoefte aan had gaf mij ook rust en ruimte. Bracht me bij de kern van mijn bestaan. Zijn sterven gaf me zicht op mijn leven. Onder dat uitgeputte skeletje dat steeds moeizamer ademde, wat steeds minder kracht had, bleef de mens zichtbaar die hij ook was. Hij bleef ook gewoon oom Jan. Soms had hij behoefte aan een hand en soms wilde hij liever alleen zijn.

Ik zag ook dat jochie van 17.
Die zacht en gevoelig door vader naar de zeevaartschool werd gestuurd... om man te worden.
De man die zijn jonge vrouw op haar ziekbed steunde naar 't stevens uur.
De man die als stuurman de wereld over voer. 
De man die vele schepen de havens van Rotterdam binnen loodste. 
De man die openstond voor nieuwe liefde en vond.

Vele uren wakend naast hem voelde ik me dankbaar dat ik dit kon doen. 
Een jaar geleden volgde ik de rouwvrouwen opleiding bij Linda Wormhoudt. Daardoor durfde ik te vertrouwen op wat ik waarnam. 
Durfde ik een rol in te nemen hoe klein ook om, voor Jan, het stervens proces te bewaken. Als familie wat al te luidruchtig werd en ik merkte dat hij er last van had, lokte ik ze soms met een kop koffie naar de huiskamer. Soms liet ik het gebeuren… mezelf steeds voorhoudend dat ik ook niet precies kon weten wat voor hem prettig was of niet.
Ik probeerde af te stemmen en ervoer diep contact. 

Het sterven en de dood legt alles bloot... tot er niets anders over is dan de essentie. 
En soms was dat heel mooi... 't pure licht van de overgave. 
Zijn engel die aanwezig was…
Oma die als jonge vrouw haar eerstgeborene stond op te wachten... 
Ondanks alle familie drama' s die er zich ook rond zijn bed afspeelden, de onmacht van degenen die teleurstelling en pijn, onvervulde verlangens droegen naar hem die nu sterven ging. 
Ook dat hoort er soms bij. 
En dat is wat ik leerde. 
Dat het echt om liefde gaat in essentie. En dat die liefde niet “lievig” is.
En dat je soms boven al je persoonlijke pijn moet schouwen om die liefde ook te zien.

En dat het ook als mensen dat niet kunnen of willen, ook dat weer in essentie liefde nodig heeft. 
Het is niet aan mij om te oordelen.

En nee, ik ben niet heilig geworden, al klinkt dit alles wellicht zwaar en verheven. 
Ik was ook geschokt door de verschillende manieren van omgang met de dood in mijn eigen familie. Door de angst. Door het afwijzen. Door het gebrek aan contact en verbinding. Door de pijn van teleurstelling in de ogen van zijn kinderen.

Ik ben wel diep onder de indruk.
En dankbaar.
De dood is niet romantisch.
En toch... en toch… de dood is soms ook prachtig, soms ook zo mooi…. hoe gek dat misschien ook klinkt. 
Toch is zij ook prachtig. 

Vaarwel Jan.

Lieke Deelstra
31 oktober 2017
Werkplaats STAP

PS: Heb je naar aanleiding van deze blog behoefte om te reageren, laat dan hieronder een reactie achter. Wil je dat liever niet openbaar doen dan mag je ook een privébericht naar Lieke sturen via info AT werkplaatsstap DOT nl

Vond jij deze blog interessant of inspirerend? Abonneer je dan op de tweewekelijkse nieuwsbrief met daarin een overzicht van de nieuwste blogs!